گلوگاه مازندران طایفه «عمرانلو »قره باغ

روز جمعه 31/2/89گروه کوه نوردی البرز فریدون کنار شرکت درهمایش استانی ارتفاعات کوههای شهرگلوگاه  را باموفقیعت صعود نمودند . 

من هم جزء این گروه بو دم .مطلع شدم که 70% شهر به زبان ترکی تکلم می کنند .ونژاد آنها از طایفه «عمرانلو »قره باغ هستند .شهر قره باع اختلاف بین جمهوری آذربایجان وارمنستان میباشد .ایل «عمرانلو» درسال 1195هجری قمری  توسط آقا محمد خان قاجار به شهرگلوگاه کوچانده اند .   

گلوگاه در منطقه ای که در دوره اسلامی کبود جامه نامیده می شد، واقع شده است و محل گلاب است. این شهر در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است که بعد از تمیشه در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بوده است.» در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین ، در شرق خندق کلباد و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است که از مسیر جنگلهای سرسبز، چشمه ها، آبشارها و آبهای معدنی قابل توجه و دیدنی به کوههای شرشری محدود می شود و از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیتی ویژه دارد.

از نظر تاریخی هم سرنوشت 2سلسله از سلسله های تاریخی ایران در این منطقه رقم خورده است. اولی با شکست محمدحسن قاجار در سال 1171هجری قمری در نزدیکی گراودین تپه به دست کریم خان زند که بعد از آن دولت مستقل زندیه تاسیس شد (در همین زمان خندق کلباد دور تا دور محدوده شهر احداث شد) و دومی بعد از فوت کریم خان و اتحاد خاندان آقامحمدخان قاجار با یکدیگر که باعث شد بر سر تا سر مازندران ، گیلان ، آذربایجان و قفقاز استیلا یابند و در همان موقع یعنی سال 1195هجری قمری توانستند ایل عمرانلو را از قره باغ و قره داغ بکوچانند و در گلوگاه فعلی سکونت دهند تا از خندق کلباد و منطقه گلوگاه حفاظت کنند و در هنگامه جنگ با سپاه زندیه موفق شوند در همین مکان آنان را شکست سختی دهند و به اسارت بگیرند.

بنابراین دست زندیه ابتدا از مازندران و سپس سراسر ایران کوتاه و سلسله زندیه منقرض شد و مقدمات تاسیس رسمی سلسله قاجاریه در سال 1199هجری قمری در پای تپه گراودین فراهم آمد. قومیت و زبان مهمترین گروههای اجتماعی در گلوگاه ، دو ایل عمرانلو و کلبادی اند.

راههای ارتباطی بین گلوگاه و دیگر مناطق کشور شهر گلوگاه در موقعیت ارتباطی بسیار مطلوبی واقع شده است. 1-راه اصلی کشور یعنی راه کناره مشهد تهران. 2-راه آهن سراسری تهران گرگان که از داخل و کناره شهر گلوگاه عبور می کند. 3-جاده ارتباطی و حیاتی شمال و جنوب کشور از جنوب شهر گلوگاه به دامغان ، اصفهان و بندرعباس. 4-حمل ونقل دریایی که ساحل گلوگاه را به ساحل بندر ترکمن ، ساری ، بابلسر، نوشهر، رامسر و بندر انزلی می پیوندد. 5-جاده مهم مشهد ساری. نوری می خواهد گلوگاه را بشناساند، تا مردم از دیدن جزیره میانکاله ، جنگل های سرسبز و چشمه ها و آبشارها و آبهای معدنی آن لذت ببرند.

گلوگاه آثار تاریخی فراوانی دارد که از آن میان می توان غارکلیا، میل رادکال و غار شمشیر بر و اولین گورستان اسلامی مازندران (سفید چاه )، تپه گراودین و خندق کلباد را نام برد. گلوگاه از جنبه دیگری هم جایز اهمیت است.

وجود بندر امیرآباد که یکی از بزرگترین بنادر ایران است ، این شهر را به مسیری برای حمل کالاهای تجارتی کشورهای آسیای مرکزی مانند ترکمنستان ، قزاقستان و ازبکستان تبدیل کرده است. از انجیر و رب انار آن که بی نظیر است نیز باید گفت .  

عکسهایی از گلوگاه (زکریا سمائی)